Nirwana - esencja duchowego oświecenia

Zapraszamy do lektury artykułu

Nirwana, od tysiącleci budzi fascynację ludzkości i skrywa w sobie mistyczną energię. Wyobrażana jest jako ostateczny cel duchowej podróży. W kulturach Wschodu - szczególnie w buddyzmie, hinduizmie oraz dżinizmie - nirwana stanowi punkt, do którego dąży każdy, kto poszukuje uwolnienia od negatywnych emocji i wyzwolenia z kręgu cierpienia. Nirwana nie jest tylko stanem umysłu ? to droga, transformacja i ostateczny etap rozwoju duszy. Co jednak naprawdę oznacza nirwana? Jakie ścieżki prowadzą do jej osiągnięcia i czy jest ona dostępna dla każdej osoby?

 

Nirwana - zrozumienie istoty cierpienia i wyzwolenie.

 

 

Słowo nirwana pochodzi z sanskrytu i dosłownie oznacza ?zgaśnięcie? lub ?wygaśnięcie?. Czego to jednak dotyczy? Wszystkich pragnień, przywiązań i iluzji, które trzymają nas w stanie tzw. samsary, czyli nieustannego kręgu życia i śmierci, pełnego cierpienia i złudzeń. Nirwana nie jest przy tym stanem, który można osiągnąć poprzez zewnętrzne działania. Jest to przede wszystkim praca nad sobą - wewnętrzne wyzwolenie z niewiedzy i iluzji.

 

 

Buddyzm naucza, iż cierpienie jest wynikiem naszego przywiązania i pragnienia. Ludzie przywiązują się do rzeczy, innych ludzi i uczuć, tworząc oczekiwania wobec świata, które są niemożliwe do zaspokojenia w trwały sposób. Nirwana stanowi zaś kres tych oczekiwań i wyjście poza utarte schematy. Całkowita rezygnacja z przywiązań prowadzi do stanu głębokiej równowagi i spokoju, który nie jest zakłócany przez zewnętrzne warunki. Osiągnięcie tego stanu jest równoznaczne z przebudzeniem, stanem pełnej świadomości, który pozwala doświadczać życia w całej jego esencji.

 

 

Droga do Nirwany - Ścieżka Ośmiu Praktyk.

 

 

Buddyzm wskazuje konkretną ścieżkę, która ma prowadzić do osiągnięcia nirwany, nazywaną Szlachetną Ośmioraką Ścieżką. Są to zasady życia i praktyki, które pomagają przełamać cykl cierpienia i otwierają drzwi do duchowego przebudzenia. Ścieżka ta obejmuje:

1. Właściwe zrozumienie - pojmowanie Czterech Szlachetnych Prawd o cierpieniu, jego przyczynie, możliwości wyzwolenia i ścieżce prowadzącej do tego wyzwolenia.


2. Właściwe postanowienie - determinacja w kierunku duchowej wolności oraz odrzucenie chciwości i złudzeń.


3. Właściwa mowa - praktyka szczerości, życzliwości i prawdomówności.


4. Właściwe działanie - prowadzenie życia w zgodzie z zasadami moralnymi, unikanie przemocy i szkodzenia innym istotom.


5. Właściwe zarobkowanie - podejmowanie pracy, która nie jest szkodliwa dla innych istot i służy rozwojowi duchowemu.


6. Właściwy wysiłek - rozwijanie pozytywnych stanów umysłu i porzucanie tych, które powodują cierpienie.


7. Właściwa uważność - rozwijanie świadomości obecnej chwili, obserwowanie własnych myśli, uczuć i działań bez oceniania.


8. Właściwa koncentracja - głęboka medytacja, która prowadzi do stanu jedności i spokoju

 

 

Praktyka tych ośmiu zasad nie jest jednorazowym aktem, ale ciągłym procesem, który prowadzi do wewnętrznej transformacji. Im bardziej adept podąża za tymi zasadami, tym bardziej zbliża się do wyzwolenia, stopniowo wyzbywając się iluzji, pragnień i wszelkich przywiązań.

 

Stan Nirwany - czego możemy się spodziewać

 

Opisanie stanu nirwany jest trudne, ponieważ wykracza ona poza sferę ludzkich pojęć i wyobrażeń. W buddyzmie mówi się, że nirwana jest "niewyrażalna", jest poza dualizmem i rozumieniem opartym na koncepcjach. Jest stanem, w którym wygasają wszelkie pragnienia, namiętności, ignorancja i iluzje - człowiek uwalnia się od cierpienia oraz cyklu narodzin i śmierci.

 

Nirwana to doświadczenie głębokiego pokoju, a jednocześnie pełnego zrozumienia, które pozwala przekroczyć granice ego i jednostkowej świadomości. W niektórych szkołach buddyzmu, jak mahajana, nirwana oznacza nie tylko wyzwolenie dla samego siebie, ale także dla innych istot. Bodhisattwowie, którzy osiągnęli nirwanę, wracają, aby pomagać innym osiągnąć ten sam stan ? co nazywane jest "współczującą mądrością".

 

Medytacja - droga do przebudzenia

 

Medytacja jest podstawowym narzędziem, które pomaga zbliżyć się do doświadczenia nirwany. Praktyka medytacyjna, szczególnie w formie vipassany (czyli "wglądu"), pozwala obserwować umysł, uwalniać się od przywiązania do myśli i emocji oraz dostrzegać nietrwałość wszystkiego, co istnieje. W medytacji odkrywamy, że to, co uznajemy za stałe, w rzeczywistości jest płynne i ulotne. Dzięki temu rozpoznaniu zaczynamy uwalniać się od cierpienia, ponieważ przestajemy przywiązywać się do tego, co przemija.

 

Naturalnie, medytacja nie prowadzi od razu do nirwany - jest to proces, który wymaga cierpliwości, uważności i wytrwałości. Każdy krok w medytacyjnej praktyce to kolejne wyzbycie się oczekiwań i iluzji. Tot także kolejne spojrzenie w głąb siebie. Regularna medytacja pozwala także uwolnić się od identyfikacji z ego, a więc osobistymi historiami, sukcesami i porażkami, co również przybliża do ostatecznego wyzwolenia.

 

Nirwana w codziennym życiu

 

Wszystko brzmi nadzwyczaj poważnie i mistycznie, lecz jak to przełożyć na nasze realia? Chociaż nirwana jest stanem duchowego oświecenia, co oznacza wyzwolenie z cyklu narodzin i śmierci, idea ta ma również wymiar codzienny. Nirwanę można traktować jako metaforę momentów, w których doświadczamy pełnego spokoju i harmonii, w których nasze pragnienia ustępują, a my w pełni akceptujemy rzeczywistość taką, jaką jest.

 

Praktyka uważności, skupienie na obecnej chwili, życzliwość i współczucie wobec siebie i innych to drobne kroki, które wprowadzają nas na ścieżkę ku nirwanie. Każde doświadczenie spokoju i równowagi wewnętrznej jest małym przebłyskiem tego, co można osiągnąć poprzez pełne wyzwolenie.

 

Nirwana - mit czy rzeczywistość

 

Niektórzy traktują nirwanę jako pojęcie mityczne, nieosiągalne w codziennym życiu. Dla ezoteryków i praktyków duchowych jednak stanowi ona realny cel, możliwy do osiągnięcia przez wytrwałą pracę nad sobą, dyscyplinę i wewnętrzną refleksję. Droga do nirwany nie jest łatwa, wymaga odwagi do patrzenia głęboko w siebie oraz do kwestionowania tego, co na co dzień uznajemy za prawdę.

 

Dla ludzi żyjących we współczesnym, pełnym pośpiechu i zmartwień świecie, osiągnięcie nirwany może wydawać się czymś odległym. Jednak warto pamiętać, że każda chwila ciszy, każdy moment akceptacji i przebudzenia wprowadza nas bliżej do stanu pełnego wyzwolenia. Praktykując uważność, życzliwość, odpuszczając egoistyczne pragnienia, możemy małymi krokami zbliżać się do tego, co stanowi istotę nirwany - życia w pełnej harmonii ze sobą i ze światem.

 

Nirwana nie jest bowiem czymś zewnętrznym, co można zdobyć. Nie jest również miejscem, do którego można dotrzeć. Nirwana jest stanem umysłu, który otwiera się na pełne zrozumienie i spokój.